wallerstein
1930 - amerikada doğdu.
1950ler - columbia üni. den dereceler aldı (lisans, yl, doktora..)
yl tez konusu: "mccarthycilik ve abd dış politikası" hk.
lazarsfeld'in ve mills'in öğrencisi oldu.
1951 - bir uluslararası gençlik konferansına katıldı.
1960lar - konferanstan sonra post-kolonyal afrika üzerine uzmanlaştı.
1971'e kadar - columbia üni. de prof.
1971-76 : mcgill üni. prof.
"dünya sistemlerinin yükselişi ve çöküşü" makalesi ile akademik ün kazandı.
1974 - "modern dünya sistemi" kitabı
bu kitapla dünya sistemi kavramını sosyolojide araştırma odağı haline getirdi.
dünya sistemler teorisi:
üçüncü dünya teorilerini reddeder. ekonomik ilişkilerin bağladığı tek bi dünya vardır. sermaye ve emek ayrılığı ile sermaye birikiminin olduğu bir "dünya sistem" dir. "bi dünya ...." (nokta yerine sistem koy).
sosyal bilimlerin ekonomi, tarih, psikoloji, sosyoloji diye ayrılmasını doğru bulmaz, bu ikinci dünya savaşının sonucudur. bu yüzden dünya sistemleri analizi tek bir disiplindir.
16. yydan bu yana dünya uluslararası işbölümü ile karakterize edildi. 16.yy mimarları ise batı avrupa ve amerika. 19. yydan itibaren dünya kapitalist düzene uyum sağladı. dünya-sistem homojen değildir ki bu durum, "merkez, çevre ve yarı çevre" kavramlarının gereğidir. dünya merkez ve çevre olarak bölünmüştür.
merkez: ileri teknoloji uygular ve kaliteli ürün sağlar.
çevre: merkeze hammadde, ucuz işgücü, tarımsal ürün sağlar. ucuza satmak fakat merkez ürünlerini pahalıya almak zorundadır. eşitsizlik vardır.
yarı çevre: merkeze göre çevre, çevreye göre merkez konumundadır. 20.yy sonlarında çin, doğu avr, brezilya örnektir. merkezin üretmeyi bıraktığı sanayi üretimini yapar.
sistemin sürekli gelişmesinin sebebi şeylerin (emeğin, toprağın, doğal kaynakların, insan ilişkilerinin) metaya dönüşmesidir. bu sistemde zengin daha zengin, fakir daha fakir olur. çalışanın maaşının artması tüketimi arttırır, düşük olması ise zenginin karını arttırır (artı değer). her durumda zengin (kapitalist) kazanır.
fakat bu sistemin egemen gücü ABD, 45'ten beri bu özeliğini kaybediyor. 11 eylül ve sonrası bunu kanıtlar. demiş. her dünya sistemi birgün yok olur, yerine yenisi gelir, demiş.
praksis:
3 görevimiz vardır bu keskin değişim sürecinden sağ çıkmak için:
1. entelektüel görev: gerçekliği eleştirel ve ayık bi kafayla analiz etmek
2. ahlaki görev: bugün öncelik vermemiz gereken değerlerin neler olduğuna karar vermek
3. siyasi görev: kapitalist dünya sistemimizin şu anki kaotik yapısından çıkıp, gözle görülür miktarda daha iyiye götürmek için nasıl bir katkıda bulunabileceğimize karar vermek
1975 - modern dünya sistemi'nin ilk cildi için sorokin ödülü'nü kazandı.
1976-99 : binghamton üni. prof.
1994-98 : uluslararası sosyoloji birliği başkanlığı
1998 - "sosyal bilimleri açın" kitabı
2000 - yale üni. ne kıdemli araştırmacı
"bildiğimiz dünyanın sonu" kitabı
2005'e kadar : fernand braudel merkezi başkanlığı
Directeur d’études associé titri ile Paris’te École des Hautes Études en Sciences Sociales'te yer aldı.
Socia Evolution & History dergisinin danışma kurulunda yer aldı.
Kaynaklar:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Wallerstein
http://eksisozluk.com/immanuel-wallerstein--304104
