[Ön not: Sosyolojide yaptığım gibi, Felemenkçe çalışırken de bloğu not defteri olarak kullanmaya karar verdim, özet çıkararak öğrenme yöntemi gereği. Hatalarım affola, affolmakla kalmaya, düzeltile...]
-----
- Felemenkçe'de temel sıralama "Özne + Fiil + tüm ayrıntılar" şeklinde. Örneğin geniş zamanda durum bu. ("Tüm ayrıntılar" diye genellediğim kısımda, "zaman bildiren kelimeler en sonda olur" gibi kurallar olabilir, henüz öğrenmedim o kısmı.) Bu haliyle İngilizce'ye benziyor. İngilizce'de fiil nasıl ki özneye göre ek alıyorsa, Felemenkçe'de öyle.
- Fakat vurgulama amacıyla cümlenin başına zaman veya yer bildiren bi sözcük veya bir bağlaç getirirsen, sıralama değişiyor, şöyle oluyor: Bağlaç/Tümleç + Fiil + Özne + diğer ayrıntılar. Fiil, birinci maddedekiyle aynı ekleri alıyor.
- İngilizce'deki can, must, have to gibi kelimelerle kurulan cümlelerin Felemenkçe muadillerini kurmak istersen, sıralama şöyle oluyor: Özne + kunnen/willen/moeten vs. + tüm ayrıntılar + Fiil. Bu kez fiil, mastar halinde kullanılıyor, hiç ek almadan. Kunnen, willen vs. sözcükleri özneye göre şekilleniyor.
- Peki kunnen'li cümlede başa tümleç veya bağlaç getirirsen ne olur? Bağlaç/Tümleç + kunnen/willen/moeten vs. + Özne + diğer ayrıntılar + Fiil. Yani ikinci madde ile üçüncü madde harmanlanıyor.
- Geçmiş zamanda ise olmazsa olmaz iki fiilimiz var, zijn ve hebben. Yani "olmak" ve "sahip olmak" ama bu kelime anlamlarını düşünmeyip, onları sadece geçmiş zaman ekleriymiş gibi kabullenmek gerekiyor. Sıralama ise şöyle: Özne + zijn /hebben + tüm ayrıntılar + Fiilin geçmiş zaman versiyonu. Zijn ve hebben, birinci maddedeki gibi, özneye göre şekilleniyor. Sona gelen fiil ise düzenli veya düzensiz oluşuna göre yepyeni bi hal alıyor. Şimdiye kadarki maddelerde hiç değinmediğimiz bir hal.
Ör: Ik lees het boek. (I read the book.)
Ör: Vandaag lees ik het boek. (Today I read the book.)
Ör: Ik kan het boek lezen. (I can read the book.) (kan: kunnen yani -ebilmek fiilinin birinci tekil hali)
Ör: Vandaag kan ik het boek lezen. (Today I can read the book.)
Ör: Ik heb gisteren het boek gelezen. (I read the book yesterday.) (gelezen: lezen fiilinin geçmiş zaman versiyonu)
Ör: Ik ben naar de school gegaan. ( I went to the school.) (gegaan: gaan fiilinin geçmiş zaman versiyonu)
-----
Dil yapısı İngilizce ile benzerlik gösterdiğinden, örnekleri İngilizce veriyorum. Türkçe ile bir benzerlik kurmak çok zor, örneğin -ebilmek sözcüğünü Türkçe'de ayrı bir sözcük olarak yazmayışımız, işleri karıştırıyor. İngilizce öğrenirken "Türkçe düşünmeyin" derdi hep hocalarımız ama beceremezdik bi türlü. Şimdi Felemenkçe öğrenirken Türkçe değil İngilizce düşünüyorum ve işe yarıyor.
Şimdilik bu kadar...
