Hollanda'da Geri Dönüşüm

Dün eve bir kağıt gelmiş belediyeden (bilmeyenler için, Hollanda'da yaşıyorum). Bundan sonra plastik, metal ve tetrapakları bir arada toplayacaklarına dair. Bir de internet sitesi belirtmişler: mijnafvalwijzer.nl . Siteyi inceleyince dayanamadım, Türkçe bi şeyler internette bulunsun diye buraya aktarmak istedim.

Ülkede yaşayan yabancı oranını düşünüp siteye İngilizce dil seçeneği eklemişler,  ki bu benim için çok iyi oldu. Zira bu tür bilgiler bencil hayatımızı çok ilgilendirmediğinden, sözcüklerin flemenkçesini öğrenip googlelamaya üşeniyor insan. Halbuki "Tetrapaklar plastik kategorisine mi girer, yoksa kağıt mı?" gibi sorular, evdeki atıkları geri dönüştürmeye birazcık da olsa meraklı benim gibi insanlar için, tam bir ikilem. Ama günlük hayat saçmalıklarına dalıp "amaaan kağıttır herhalde" demeye yetecek kadar da önemsiz. Halbuki belediyeden gelen bi kağıt, her şeyi netleştiriveriyor. İşte bu yüzden sevgili modern dünya seviciler, sevgili ilerlemeci yöneticiler, bu tür konularda da güzel çalışan organizasyonların, insanları bilgilendirmenin ne kadar işe yaradığını görün lütfen.

Gelelim buradaki sisteme: 

Sitede posta kodunu girmeden İngilizce seçeneği önerilmiyor sanırım. Google translate kullanmaya ve hatta siteye girmeye üşenenler için, ayrıntılardan bahsedeyim kısaca.

14 çeşit atıktan bahsediliyor. Her çeşidin neleri kapsadığı, nasıl toplandığı ve (mümkünse) nasıl geri dönüştürüldüğü kısaca anlatılmış.

1. GFT: Sebze, meyve ve bahçe atığı gibi organik atıklar. Müstakil evde yaşayanlar, GFTleri küçük yeşil çöp kutularında biriktirebiliyorlar. Apartmanda yaşayanlar ise bu atıkları biriktirip Atık Toplama Merkezi'ne getirmeleri gerekiyor. Bunlar De Maarleen'deki atık işleme merkezine getiriliyor ve (Türkçe'deki karşılığını bilmiyorum) green gas'a dönüştürülüyor.

2. Kağıt: Kağıt, karton, paket kağıdı gibi atıklar. Meyve suyu kutularında plastik ve aluminyum folyo bulunduğu için geri dönüştürülebilir olmadıkları ve bu yüzden kağıt atık olarak kabul edilmediklerini belirtmişler. Müstakil evde yaşayanlar mavi kapaklı çöp kutularında biriktirebiliyor. Apartmanda yaşayanlar ise evde biriktirip sitedeki haritada gösterilen kağıt çöplerine atmaları gerekiyor. Bunlar evlerden ve kağıt çöplerinden belli aralıklarla toplanıyor.

3. Plastik: Plastikten yapılmış her türlü alışveriş poşet, margarin paketleri, süt şişesi gibi şişeler, et kapları gibi atıklar. Şeffaf poşetlerde biriktirip, sitedeki haritada belirtilen yerlerdeki kancalara asılıyor. Tabi ki sitedeki takvime göre belli aralıklarla toplanıyor. Poşetler ise belediyeden, şehir kütüphanesinden veya belirtilen diğer merkezlerden ücretsiz alınabiliyor. Daha doğrusu eskiden böyleydi. Şimdi eve gelen mektupta bildirildiğine göre, metal ve tetrapaklarla birlikte toplanacakmış. PMD denen ayrı bir kategori oluşturulmuş. Plastikler küçük parçalara ayrılıp işleniyor ve yeni plastik ürünlerde kullanılıyormuş.

4. Cam: Cam şişe kavanoz vs. Yine sitedeki haritada belirtilen noktalardaki cam kutularına atılıyor. Depozitolu şişeler bazı marketlerdeki makinelere verilip, depozitosu ne kadarsa o kadar para iadesi alınabiliyor. Bu makinelerin hemen yanında yardım kuruluşlarının bağış kutuları bulunuyor. Genellikle insanlar 10 cent gibi az miktara karşılık gelen bu fişleri alıp doğruca bağış kutularına atıyorlar. Camlar etiketlerinden ayrılıp eritilerek yeni cam şişe yapımında kullanılıyormuş.

5. Tekstil ürünleri: Eski ve temiz kıyafet, perde, havlu, battaniye, bez, ayakkabı vs. Bunlar da haritada belirtilen tekstil kutularına atılıyor. Cam ve kağıt kutuları gibi çok rastlanmıyor bunlara, o yüzden nerede olduğunu bilip evden toparlayıp çıkmak gerek. Toplanan kıyafetler Sympany Foundation'a götürülüyor. www.sympany.nl (Bu site 8 farklı dil seçeneği sunuyor, bayıldım kerataya...) Burada kıyafetler yeniden kullanılabilirliğine göre ayrılıp 2. el olarak ihtiyacı olanlara dağıtılıyor. İşe yaramaz olanlar da geri dönüştürülüyor.

6. Elektrikli aletler: Bunlar Atık Toplama Merkezi'ne veya elektrikli eşya satan mağazalara teslim edilebiliyor. Aletler parçalanınce neredeyse herbir parçası yeniden kullanılabiliyormuş, onların yalancısıyım.

7. Yağ: Kızartılmış sıvı ve katı yağ atıkları. Soğuduktan sonra orjinal kaplarında biriktirilip Atık Toplama Merkezi'ne götürülebiliyor. İşlendikten sonra biyolojik yakıta dönüştürülüyormuş.

8. Cycle: İkinci el eşya diye çevrilebilir sanırım. Yani tekstil ürünleri hariç, koltuk, beyaz eşya gibi, tekrar kullanılabilir ama elden çıkarılmak istenen türden eşyalar. Bunlar ikinci el eşya merkezi olan De Boemerang'a (www.deboemerang.net) veya Atık toplama Merkezi'ne götürülebiliyor. De Boomerang'ın evden gelip alma hizmeti de var. Bu merkezde toplanan işe yarar eşyalar, gerekiyorsa tamir edilip uygun fiyatlarla satışa çıkarılıyor. Bardak çardak, kıyafet, kitap da varmış dükkanda.

9. Çöp: Geri dönüştürülemeyen atıklar. Bildiğimiz çöp. Kadın ve çocuk pedleri, sigara izmaritleri, ıslak mendiller, sakız gibi şeyler dönüştürülemiyormuş. Müstakil evde yaşayanlar küçük gri kutularda, apartmandakiler restafval denilen her köşebaşında bulunan klasik çöp kutularında biriktiriliyor, sık sık bunlar toplanıyor. Toplananlar Amsterdam Atık Enerji Santrali'nde yakılıyor ve yanma işlemi sırasında enerji üretiliyormuş.

10. Büyük ev eşyaları (Bulky): Buzdolabı, yatak, dolap, yer döşemesi gibi çöp kutusuna sığmayacak türden şeyler. İnşaat atıkları dahil değilmiş. Bunlar yine Atık Toplama Merkezi'ne götürülebiliyor veya belli bir ücret karşılığında belediye ile randevulaşıp onların gelip alması talep edilebiliyor. Herbiri 30 kg'dan ağır olmayacak şekilde parçalanmış/paketlenmiş eşyalar, anlaşılan gün sabah 7:30'dan önce (1 gece önceden değil) evin duvarının dibine bırakılmalıymış.

11. Kimyasal: Temizlik malzemesi, boya, ilaç, pil, ampul gibi patlama ihtimali olan tehlikeli ev atıkları. Belediyeden ücretsiz alınabilen ev kimyasalı atık kutusunda biriktirildikten sonra Atık Toplama Merkezi'ne götürülebiliyor. Tehlikeli oldukları için diğer atıklarla birlikte işlenmemeleri gerekiyormuş.

12. Asbest: Doğada bulunan ve solunması tehlikeli minerallerin bazıları için kullanılan bir terimmiş. Vikipedi'den öğrendiğime göre, badana-sıva gibi şeylerde Anadolu'da hala çok ve bilinçsizce kullanılan önemli derecede kanserojen bir maddeymiş. Bu yüzden Hollanda'da da kişi kendisi asbestten kurtulmak istiyorsa özel izin alması gerekiyormuş. Veya bi güzel paketleyip Atık Toplama Merkezi'ne götürmeliymiş. Paketleme şartları da belirtilmiş. Bir alana boşaltılarak kurtulunuyormuş bundan, henüz geri dönüşümü yapılmıyormuş.

13. Bahçe atığı: Yeşil GFT kutularına sığmayacak kadar çok olan bahçe atıkları da Atık Toplama Merkezi'ne götürülmeliymiş. Veya randevu ayarlanıp evden alınması sağlanabiliyormuş.

14. Yılbaşı ağaçları: Christmas ağaçları, sitedeki takvimde belirtilen günde çöp kutularının yanına bırakılıyormuş. Sonra ne yapıyorlar bunları, bilmiyorum.

Dünyanın başka yerlerinde daha iyi çalışan sistemler olabilir. Burada pek çok eksik var hala. Örneğin insanlar atıkların çoğunu Atık Toplama Merkezi'ne kendileri götürmek zorundalar. O yüzden yağ atıkları biriktirme gibi işlemlerden cayabilirler, üşenebilirler. Tam olarak teşvik edici değil. Sokaklarda durmadan çöp-plastik-cam-tekstil kutuları görmekle, eve gelen bir kağıdı okuyup, üşenmeden internet sitesini kurcalamak arasında elbette gaza gelmek açısından epey fark var. Yine de güzel bir uygulama ve bunca çaba ileride daha iyi bi organizasyona dönüşeceğini gösteriyor. Evde 14 çeşit atığı ayrı ayrı biriktirmek ve bunların öyle çabucak birikmemesi bir yandan güzel bir şey olsa da, bir yandan çöpeve benzemesine sebep olabiliyor. Yine de, her şeye rağmen, fakat ve de lakin, insan bir yerden sonra bir düzen oturtabilir ve alışabilir. 

Kısacası geri dönüşüm "bizim insanımız bilinçsiz ya, kağıt kutusuna çöp atıyor" deyip geçilecek kadar basit bir olay değil. Sarıyer-Reşitpaşa'da yaşarken görmüştüm. Belediye evleri tek tek gezip, kapılarına mavi poşet ve açıklayıcı birer broşür koyduğu zaman, iki haftada bir pazar günleri kapı önlerindeki geri dönüşüm poşetlerinin sayısı birden artmıştı. Ki bu insanların çoğunun çöp kutusu yoktu, sokağa çöpü bir gün önceden çıkartırlardı, kediler çöpleri dağıtırdı, sokaklar leş gibi kokardı. Sokak öyle dardı ki, arabalar zor geçiyordu, kedilerin girmeyeceği bir çöp kutusu yapsalar bile nereye sabitleyebilirlerdi? Gece çöpü çıkarmasınlar da napsınlardı, sabahın 5inde geçen çöp arabasını mı yakalamaya çalışsınlardı? 

İnsanları bilinçsiz diye suçlayıp, Avrupa ülkelerinin temiz sokaklarını ve iyi çalışan sistemlerini "adamlar yapıyo yeaaa" diye övmek yerine, sistemi güzel oturtup, insanları bilgilendirmek lazım. Tabi öncelikle buna niyetli olmak lazım.

Not: Türkiye'deki çöp toplama sistemiyle ilgli daha önce ufak bi şikayette bulunmuşum bu blogta. O yazı için de buradan buyrun.

YAKIN GEÇMİŞTEKİ ÖLÜMLERİN KRONOLOJİSİ

Bu yazıda, Türkiye'de ve Dünya'da son zamanlarda gerçekleşen, insan kaynaklı ölümleri ve bunlarla ilintili olayları toplamaya çalışacağım. Kime ne faydası olacak bilmiyorum ama kronolojik bir sıralamaya ihtiyaç duyduğumu fark ettim. "Kim önce öldürdü?" sorusunun cevabı çok önemli değil elbette. Fakat gündemin hızına yetişemiyorum. Bu yüzden daha çabuk unutuyorum her şeyi. Tek çözümüm, kendi oluşturduğum kronolojiyi her daim elimin altında bulundurmak. Dolayısıyla -başlangıcı ve ortaları da dahil olmak üzere- sürekli güncellenecek bu sayfa ve son güncelleme tarihi yazının en altına not düşülecek. Gözümden kaçanlar veya yanlışlarım olacaktır, uyarırsanız sevinerek eklerim.


8 Eylül 2015: 
- Kırşehir- MHP'nin düzenlediği Teröre Lanet Yürüyüşü'nde bir grup, HDP il binasındaki levhayı indirip yerine Türk bayrağı astı. 150 kişilik bir grup HDP Belediye Başkan Adayı Eşref Odabaşı'nın sahibi olduğu Gül Kitabevi'ni yaktı. Sonra Diyarbakırlı bir ailenin 4 dükkanını ve oturdukları apartmanı ateşe verdiler. Polis gruba müdahale etmedi. Sonra kamera görüntüleri yayınlandı ve 16 saldırgan hakkında dava açıldı. Kaynak 1

14 Eylül 2015:
- Şırnak-Cizre Belediyesi Eş Başkanı Leyla İmret bir röportajda sarf ettiği "Barış da olursa Cizre’den başlayacak, savaş da olursa Cizre’den başlayacak. Türkiye’de bir iç savaşın olduğunu söyleyebiliriz" sözlerinden dolayı görevden alındı. Kaynak1

28 Eylül 2015:
- Şırnak-Silopi'de Latife Tutuk (23) askerlerce öldürüldü. Kaynak 1

1 Ekim 2015:
- Ahmet Hakan, İstanbul'da evinin önünde 4 kişi tarafından darp edildi. Yakalanıp serbest bırakıldılar. AKP üyesi oldukları anlaşıldı, partiden ihraç edildiler. Kaynak1

2 Ekim 2015:
- Şırnak-Merkez'de Hacı Lokman Birlik özel harekat timleri tarafından öldürüldü, aracın arkasında sürüklendi. Kaynak 1 , Kaynak 2

10 Ekim 2015:
- Ankara Tren Garı önünde yapılan barış eyleminde 2 canlı bomba sebebiyle 100 eylemci öldü. Kaynak 1

18 Ekim 2015:
- İstanbul-Küçükarmutlu'da Dilek Doğan canlı bomba olduğu gerekçesiyle evinde basıldı ve polis tarafından vuruldu, 25 Ekim'de öldü. Kaynak 1
- Mardin-Kızıltepe'deyapılan Ankara Katliamı protestosunda 2 eylemci vuruldu. Ahmet Ünal 2 Kasım'da öldü. Kaynak 1

26 Ekim 2015:
- Diyarbakır'da Işid'e yönelik operasyonda 7 Işidli öldü, 17 kişi gözaltına alındı. Kaynak 1
- Davutoğlu, "PYD, Fırat'ın batısına geçerse vururuz, 2 kere de vurduk" dedi. Kaynak1
- CHP Genel Merkezi önünde bir araçtan 5 el ateş edildi. Kaynak1 Kaynak2

27 Ekim 2015: 
- Demirtaş, Davutoğlu'na "YPG Fırat'ın batısına geçecek, sen de mal mal bakacaksın.. Orada Işid dururken PYD'yi vurmak Davutoğlu için utançtır" diye karşılık verdi. Kaynak1

28 Ekim 2015:
- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Ankara Katliamı soruşturmasının sonuçlarını açıkladı. Antep merkezli bir örgütün Işid'ten talimat alarak Türkiye genelinde eylem planladığı anlaşılıyormuş. Mersin ve Adana'daki HDP saldırılarını, Suruçtaki ve HDP Diyarbakır mitingindeki bombalamaları gerçekleştirdiği yönünde deliller de varmış. Amaçları istikrarı bozup, seçim sonrası hükümetin kurulmasını engellemek, saldırıyı hükümetin yaptığı algısının yayılması ve PKK'nın eylemlerinin meşru görülmesiymiş. Kaynak1

29 Ekim 2015:
- İzmir'de Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube ekibine ateş açıldı. Ateş açan 2 kişiden biri yakalandı. MLKP üyesi olduğu iddia edildi. Kaynak1
- İstanbul-Bağcılar'da helikopter destekli Işid operasyonu yapıldı. Kaynak1

30 Ekim 2015:
- Cumhuriyet Gazetesi'nin İstanbul'daki merkezi ve Ankara ve İzmir bürolarına saldırı ihbarı nedeniyle polis önlem aldı. Kaynak 1
- Gaziantep-Şehitkamil'de polisin durdurmak istediği 21 FN 027 plakalı araçtan Işid'li olduğu belirtilen 2 kişi polise el bombası attı. Yakalandılar ve araçlarında patlayıcı bulundu. Kaynak 1
- Şanlıurfa'da Suriyeli 2 gazeteci, evlerinde boğazları kesilerek öldürüldü. Işid 2 Kasım'da cinayetleri üstlendi. Kaynak 1 Kaynak 2
- Hakkari-Şırnak karayolunda yola döşenen patlayıcılar infilak ettirildi. Jandarma yolda mayın araması yaptı. Kaynak 1
- Diyarbakır'daki Işid operasyonunda gözaltına alınan 17 kişiden 8'i tutuklandı, gerisi serbest bırakıldı. Kaynak1

31 Ekim 2015:
- Gaziantep-Şehitkamil'de polise saldıran Işidliler hakkında yayın yasağı getirildi. Kaynak 1

1 Kasım 2015:
- CHP Genel Merkezi önünde bir araçtan havaya 4 el ateş açıldı. Kaynak 1
- Ege Denizi'nde Yunanistan'a doğru giden mülteci teknesi battı, 11 kişi öldü. Kaynak 1
- Türkiye ve koalisyon ülkeleri Kilis'in karşısındaki Harcele Köyü bölgesindeki Işid hedeflerini vurdu. Kaynak 1

2 Kasım 2015:
- AKP sözcüsü Ömer Çelik, "Kamu düzeni sağlanmadan çözüm süreci olmaz," dedi. Kaynak 1

3 Kasım 2015:
- Hakkari-Yüksekova-cumhuriyet Mh.'nde polis-YDG-H arası çatışmada 2 kişi öldü (Çetin Dara (20), Doğan Doğma (18)). Polis, daha önce kurulan hendekler ve barikatlar için gitmiş. Devlet, gençlerin terörist olduğunu savundu. Kaynak 1 Kaynak 2 Kaynak 3
- Diyarbakır-Silvan'da sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Müslüm Tayyar (22) ve Sertip Polat (20), asker tarafından öldürüldü. Kaynak 1
- HDP, HDK, DBP ve DTK eşbaşkanları, KCK'nın başlattığı tek taraflı ateşkese hükümetin de operasyonları durdurarak karşılık vermesi ve barış sürecinin yeniden başlaması gerektiğini belirttiler. Kaynak 1
- Siirt Halk Meclisi özyönetim ilan etti. Kaynak 1
- Mardin-Mazıdağı Belediye Eş Başkanı Ali Özkan ve 4 kişi daha gözaltına alındı. Kaynak 1
- Mardin-Nusaybin'de ev baskınları ile 6 kişi gözaltına alındı. Kaynak 1
- Hakkari-Yüksekova ve Irak Kürdistanı'ndaki bazı PKK bölgelerine dün geceden itibaren hava harekatı düzenlendi. Kaynak 1
- Başbakan Yrd Yalçın Akdoğan, "PKK Türkiye'yi terk etmeli" dedi. Kaynak 1

4 Kasım 2015:
- Erdoğan, "PKK'nın tüm üyeleri teslim olana veya yurtdışına çıkana kadar, silahları gömene kadar mücadelemiz devam edecek" açıklaması yaptı. Kaynak 1
- Hakkari-Yüksekova'daki çatışmada 2 asker, 15 PKKlı öldü. Kaynak 1
- Diyarbakır-Silvan'da Engin Gezici (24) ve İsmet Gezici (55) asker tarafından öldürüldü. Kaynak 1
- Güvenlik Toplantısı'ndan PKK'ya yönelik operasyonlara devam kararı çıktı. Kaynak 1
- Diyarbakır-Lice ve Hani'de sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Kaynak 1
- Siirt-Eruh vePervari ilçelerinde 4 bölge, 6-20 Kasım tarihleri arası için özel güvenlik bölgesi ilan edildi. Kaynak 1
- Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu, Erbil'de, Irak Kürdistan Bölgesi Başbakanı Barzani ile PKK operasyonları ve Kürdistan bölgesi hakkında görüştü. Kaynak 1
- İstanbul-Sultangazi'de Terörle Mücadele çeşitli evlere baskın yaptı. Kaynak 1

5 Kasım 2015:
- KCK, Erdoğan'ın açıklamasına binaen "Tek taraflı eylemsizliğe son veriyoruz" açıklaması yaptı. Kaynak 1
- Diyarbakır-Silvan'da 3 Kasım'dan beri sokağa çıkma yasağı var. Tekel, Mescit, Konak mahalleleri. 1 polis öldü (Necmi Çakır). Kaynak 1
- Diyarbakır-Dicle'de çıkan çatışmada 1 asker (Beytulah Tercan), 1 PKKlı öldü. Bazı bölgelerde 05:00'dan itibaren sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Kaynak 1
- Demirtaş, 30 Ekim'de HDP İstanbul Merkez Binası'na canlı bomba ihbarı yapıldığını binayı boşalttıklarını söyledi. Kaynak 1
- ABD, "Artık YPG'ye değil Arapların başını çektiği Suriyeli muhaliflere silah vereceğiz", diye açıkladı. Kaynak 1
- Şırnak-Gabar Dağı'na operasyon başladı. Dicle'de operasyon genişletildi. Kaynak 1
- İstanbul-Galata Kulesi dibinde içki içenlere bir grup tekbir getirerek saldırdı. Kaynak 1
- Diyarbakır-Dicle'nin bazı bölgelerinde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Kaynak 1
- Elazığ-Arıcak'ın bazı bölgelerinde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Kaynak 1
- Dışişleri Bakanı Sinirlioğlu, "Önümüzdeki günlerde Işid'e yönelik operasyon planımız var," dedi. Kaynak 1
- Diyarbakır-Lice ve Hani'de dün akşam ilan edilen sokağa çıkma yasağı kaldırıldı. Kaynak 1

6 Kasım 2015:
- Diyarbakır-Silvan'daki sokağa çıkma yasağı sırasında evinde bulunan Mukaddes Arbağ roketatar sebebiyle yaralandı. Kaynak 1 (5 Kasım?), Kaynak 2
- Diyarbakır-Sur'da Silvan protestoları esnasında 17 yaşındaki bir çocuk vuruldu. Kaynak 1
- Mardin-Mazıdağı Belediye Eş Başkanı Ali Özkan ve 10 kişi daha örgüt üyesi olmak suçundan gözaltına alındı, 9'u tutuklandı. Kaynak 1
- Şırnak-Cizre'de adliyeye roketatarlı saldırı gerçekleşti, polis karşılık verdi. Kaynak 1
- HDP Hakkari Milletvekili Selma Irmak "AKP eylemsizliğin sona ermesi için elinden geleni yaptı" dedi. Kaynak 1
- Antalya'da yapılan Işid operasyonunda 20 kişi gözaltına alındı. G20 öncesi hazırlık. Kaynak 1

7 Kasım 2015:
- Diyarbakır-Sur'da Silvan protestoları sırasında polisin ateş etmesi üzerine Ferhat Doğru öldü. Kaynak 1
- Siirt'te 10 Kasım 2012'de düşen askeri helikopterin askeri soruşturması bitti, takipsizlik kararı verildi. Avukat itiraz edeceğini açıkladı. 17 asker ölmüştü. Kaynak 1
- İmralı Heyeti, Öcalan hakkında çıkan PKK ve HDP'yi eleştirdiği yönündeki haberlerin asılsız ve algı yönetimi amaçlı olduğunu belirtti. Kaynak 1
- Diyarbakır-Silvan'da Adnan Bakır ağır yaralandı. Kaynak 1
- Diyarbakır-Dicle'de 5 Kasım'da başlatılan sokağa çıkma yasağı kaldırıldı. Kaynak 1

8 Kasım 2015:
- Diyarbakır-Silvan'da evine havan topu isabet eden Mehmet Emin Çiçek (70) yaralandı. Kaynak 1 , Kaynak 2
- Mardin-Nusaybin'de polis araçlarının geçişi sırasında patlama oldu, yaralılar var. Kaynak 1
- Hakkari-Şemdinli'de gözaltına alınan N.U. ile Urfa-Ceylanpınar'da gözaltına alınan Hasan Aydın'ın emniyette işkence gördüğü iddia edildi. Kaynak 1
- İstanbul-Gaziosmanpaşa'da polisin durdurmak istediği bir araçtan ateş açıldı, polisler yaralandı. Kaynak 1

9 Kasım 2015:
- Diyarbakır-Silvan'daki sokağa çıkma yasağı olmayan bir mahallede çatışmada taksi şoförü Mehmet Gündüz (45) öldü. Kaynak 1 , Kaynak 2
- Diyarbakır-Silvan'da sokağa çıkma yasağı olan Tekel Mahallesi'nde Yakup Sinbağ (20) özel harekat timleri tarafından öldürüldü. Kaynak 1 , Kaynak 2

10 Kasım 2015:
- Diyarbakır-Silvan'da bir asker tankın altında kalarak öldü (Bahri Çarman (26)). Kaynak 1 , Kaynak 2
- Diyarbakır-Silvan'ın Bağdere mevkisinde askeri araç geçişi sırasında patlama oldu, yaralı askerler var. Yol kapatıldı, helikopterli operasyon başlatıldı. Kaynak 1
- Konya'da El Nusra operasyonunda 18 kişi gözaltına alındı. Kaynak 1
- Hakkari-Yüksekova'da askeri konvoya ateş açıldı, 1 asker öldü. Kaynak 1
- AB Avrupa Komisyonu Türkiye İlerleme Raporu'nu açıkladı, PKK ile tekrar görüşmelere başlanması ve Ankara Katliamı ile ilgili araştırmaların hızlı ve şeffaf olması gerektiğini belirtti. Kaynak 1

11 Kasım 2015:
- Çanakkale açıklarında mülteci teknesi battı. 14 ölü, 27 kişi yaşıyor. Kaynak 1
- Şırnak-Silopi'de yola döşenen patlayıcıyla 3 polis öldü (Hilmi Bardakçı (41), Hasan Aslan (34), Sabri Altınbaş (33)). Kaynak 1
- Diyarbakır-Silvan'da sokağa çıkma yasağında 9. gün. Çatışmada 1 asker, 5 PKKlı öldü. Kaynak 1
- Hakkari'de Valilik pek çok bölgeyi 25 Kasım'a kadar özel güvenlik bölgesi ilan etti. Vatandaşın bu bölgelere izinsiz olarak girmesi yasaklandı. Kaynak 1
- Mardin-Dargeçit'te patlayıcı yüklü aracın uzaktan patlatılması sebebiyle 1 işçi öldü. Kaynak 1 , Kaynak 2

12 Kasım 2015:
- Şırnak-Silopi'de Şehit Harun Mahallesi'nde askerin attığı bir bomba atar ile Fatma Yiğit öldü. Kaynak 1
- Şırnak-Silopi'deki çatışmada PKK'lı Kadri Senar öldü. Kaynak 1
- Şırnak-Silopi'deki çatışmada bir kişi öldü (Kadri Sencer (19)). Öldürüldükten sonra arabanın arkasında sürüklendiği iddiası var. Kaynak 1 (Kadri Senar ile Kadri Sencer aynı kişi mi, bilmiyorum.)
- Diyarbakır-Silvan'da sokağa çıkma yasağının 10. gününde  Süleyman Güleç öldürüldü. Kaynak 1
- İstanbul'da yapılan Işid operasyonunda 11 kişi gözaltına alındı. Kaynak 1

13 Kasım 2015: 
- 21:40 Paris'te Işid saldırısı. Toplam en az 129 ölü. Kaynak 1
- Mardin-Nusaybin'de 21:00'dan itibaren süresiz sokağa çıkma yasağı başladı. Bazı mahallelerde kazılan hendeklerin kapatılması ve barikatların kaldırılması amacıyla. Daha önce 1-7 Ekim'de yasak vardı. Kaynak 1
- Diyarbakır-Lice'de yoldaki mayınların patlatılması sebebiyle 2 asler öldü. Kaynak 1
- Van-Erciş'te çıkan çatışmada 1 asker öldü. Kaynak 1
- Davutoğlu, "Silvan'da operasyon sürecek" dedi. Kaynak 1
- Peşmerge, Işid işgali altındaki Şengal'i ele geçirdi. Kaynak1

14 Kasım 2015:
- Silvan'daki sokağa çıkma yasağı 13.gününde kaldırıldı. "T.C. ne derse o olur" benzeri duvar yazıları kaldı. Kaynak 1 , Kaynak 2
- Konya'daki El Nusra operasyonuyla gözaltına alınan 18 kişinin tamamı serbest bırakıldı. 2'si gözaltına alındığı gün bırakılmıştı, 16'sı da bugün tutuksuz yargılanmak üzere bırakıldılar. Kaynak 1

15 Kasım 2015:
- Mardin-Nusaybin'de sokağa çıkma yasağında 3. gün. Selamet Yeşilmen (44), evinin önünde polis tarafından öldürüldü, 2 çocuğu yaralandı. Kaynak 1 , Kaynak 2

16 Kasım 2015:
- Diyarbakır-Silvan'da sokağa çıkma yasağı esnasında 5 Kasım'da yaralanan Rıdvan Us, bugün öldü. Son yasakta toplamda 8 kişi öldü. Kaynak 1
- Putin, G20'de Işid'in G20 ülkelerinden de finansal destek aldığını, yine de hala koalisyonla terörü yenebileceklerini söyledi. Kaynak1
- Dışilişkileri Bakanı Sinirlioğlu Esad'ın yeni hükümette seçime giremeyeceğini, görevden ayrılacağını söyledi. Kaynak1
- HDP, 1 Kasım Seçimlerinin iptali için YSK'ya başvurdu. Kaynak1
- Mardin-Nusaybin'de kalp krizi geçiren Abdulkadir Yılmaz (65), yolların kapalı olması ve doktorsuzluk sebebiyle hastaneye geç ulaştırıldı ve öldü. Kaynak1
- G20 sonucu Terörizmle Mücadele Hakkında G20 Bildirisi yayınlandı. Güzel bir laf salatası için: Kaynak1

17 Kasım 2015:
- Anonymous, yayınladığı bir videoyla Işid'i tehdit etti. Kaynak 1
- ABD Dışişleri Bakanı Kerry, Suriye'nin kuzeyinde, Türkiye ile birlikte Işid'e yönelik operasyon başlatacaklarını söyledi. Kaynak1
- İngiltere Başbakanı Cameron , Işid'e yönelik hava saldırısı başlatacağını, parlamentonun bu yönde çalışmasını istediini bildirdi. Kaynak1
- Putin Akdeniz'deki Rus donanmasına, Işid'e karşı Fransız donanmasıyla müttefik gibi çalışmalarını emretti. Rusya Işid'e havadan denizden saldırıyor.  Kaynak1
- Fransa, tek uçak gemisi Charles de Gaulle'ü Akdeniz'e göndereceğini açıklamıştı. Kaynak1
- TBMM yemin töreninde Leyla Zana "Türk Milleti" yerine "Türkiye Milleti" dedi, yemini geçersiz sayıldı. Kaynak1
- HDK (Halkların Demokratik Kongresi), YK toplantısı sonuç bildirgesinde, özyönetim taleplerinin meşru olduğunu belirtti. Kaynak1
- Kilis- TSK, Suriye'den Türkiye'ye yasadışı olarak geçmeye çalışan 1 Işidlinin öldüğünü, 9'u çocuk 21 kişinin gözaltına alındığını bildirdi. Kaynak1 Kaynak2
- Kars'ta terör örgütüne yardım ve yataklık suçundan 11 kişi gözaltına alındı. Kaynak1

18 Kasım 2015:
- Uluslararası Af Örgütü, yayınladığı bir raporda AB'nin dış sınırlarına şimdiye kadar 175 milyon Euro'yu aşan maaliyetle 235km'den fazla tel örgü diktiğini bildirdi. Kaynak1
- İçişleri Bakanlığı Silvan'da güvenlik güçlerinin yazdığı duvar yazıları hakkında inceleme başlattı. Kaynak1
- Fransa Cumhurbaşkanı Hollande, ülkedeki OHAL durumunu 3 ay daha uzatmak istediğini, haftaya Putin ve Obama ile görüşüp Işid'e karşı daha geniş kapsamlı bir koalisyon oluşturmaları gerektiğini söyleyeceğini belirtti. Kaynak1
- TBMM yemin töreninde Leyla Zana'nın kabul edilmeyen sözleri meclis tutanağına "X" diye geçti. Kaynak1
- Davutoğlu, "BM görevini yapmadığı için" Suriye ve mülteci sorunlarının olduğunu, Yunanistan ve Türkiye'ye suçun ve telafi görevinin yüklenmemesi gerektiğini söyledi. Kaynak1
- İstanbul-Atatürk Havalimanı'nda Almanya'ya geçmek isteyen 8 Faslı Işidli olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı. Kaynak1
- Atlantik Okyanusu'nda Afrikalı mülteci botu battı, 20 kişi kurtarıldı, yaklaşık 20 kişi aranıyor. Kaynak1
- Şırnak-Cizre'de görevden alınan Belediye Eş Başkanı Leyla İmret, gözaltına alındı. Kaynak1
- Bodrum-Turgutreis açıklarında mülteci botu battı, 5 kişi kurtarıldı. Kaynak1

19 Kasım 2015: 
- Suriye-Rojava'da Işid'e karşı savaşırken ölen Aziz Güler'in cesedinin Türkiye'ye geçişine izin verildi. Kaynak1

20 Kasım 2015:
- Suriye-Der Zor- Rusya, yaptığı operasyonda 600'den fazla Işid militanını öldürdüklerini açıkladı. Kaynak1
- Davutoğlu, Rusya'nın Türkmen köylerine de operasyon yaptığını, durmasını söyledi. Kaynak1
- Hatay'da yapılan operasyonda yaklaşık 11 milyon uyuşturucu hap ele geçirildi. Suriye'de üretilen uyuşturucuların Türkiye üzerinden dağıtımı yapıldığı belirtildi. Kaynak1

21 Kasım 2015:
- Hatay Valisi Ercan Topaca 1500 Türkmen'in Suriye-Bayırbucak'tan kaçıp Türkiye sınırına geldiğini söyledi. Kaynak1 Kaynak2

22 Kasım 2015:
- Almanya Dışişleri Bakanı Steinmeier, Suriye Ordusu, Özgür Suriye Ordusu ve ılımlı milis gruplarının, Işid'e karşı olan tüm grupların artık birbirlerini yıpratmak yerine birlikte hareket etmesi gerektiğini söyledi. Kaynak1
- Bodrum-Turgutreis'te batan mülteci botundan 4 yaşında bir çocuk cesedi bugün kayalıklara vurdu.
Kaynak1
- Belçika-Brüksel'deki Radisson Blu Otel terör nedeniyle kuşatma altına alındı. 16 kişi gözaltına alındı. Kaynak1 Kaynak2 Kaynak3
- Mardin-Nusaybin'de sokağa çıkma yasağının 10. günü. 2 kişi(Müzeyyen Kızıl, Vedat Ay) yaralandı. Kaynak1

23 Kasım 2015:
- Fransa Cumhurbaşkanı Hollande, Işid'e karşı daha etkili mücadele etmek için liderlerle görüşmeye başladı. İlk görüşme İngiltere Başbakanı Cameron ileydi. Cameron İngiltere'nin destek olacağını söyledi. Kaynak1
- İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün raporuna göre, Türkiye, Suriyelilere sınırı neredeyse tamamen kapattı. Kaynak1
- HDPli Müslüm Doğan, Leyla Zana'nın gündemi yemin ile işgal etmemesi gerektiğini söyledi. Kaynak1
- Davutoğlu, Rusya'nın Işid'i değil, Türkmenleri hedef aldığını, masum sivilleri öldürdüğünü, konunun BM Güvenlik Konseyi'nde konuşulması gerektiğini söyledi. Kaynak1
- Rusya, İran'a silah göndereceğini, ambargonun kalktığını açıkladı. Kaynak1
- Rus füzeleri Ortadoğunun kuzeyinde hava trafiğini aksattı. Kaynak1
- Kırım'da elektrik şebekelerine saldırı düzenlendi, enerji yetersizliğinden dolayı tatil ilan edildi. Sorumlu belli değil. Kaynak1
- Diyarbakır Valiliği Demirtaş'ın arabasında kurşun izi olmadığını açıkladı. Kaynak1
- Diyarbakır-Silvan'da sokağa çıkma yasağı süresince çıkan çatışmalarda 5 Kasım'da yaralanan polis Enis Kırımlı bugün öldü. Kaynak1
- Diyarbakır-Lice'de dün operasyondan dönen askeri aracın devrilmesi sonucu 1 asker öldü. Kaynak1

- Hakkari-Yüksekova'da 20 Kasım'da ilan edilen sokağa çıkma yasağı kaldırıldı. Operasyonlarda Mehmet Reşit Arıcı ile Naim Nuyan isimli iki kişi öldü. Kaynak1

- ABD-New Orleans'ta bir parkta bazı kişiler kalabalığa ateş açtı. Yaralılar var. Kaynak1
- Şırnak-Cizre'de protestolar esnasında yaralanan Rafet Aşut (23) bugün öldü. Kaynak1
- Muş-Varto'da askeri araç geçerken patlama oldu, operasyon başlatıldı. Kaynak1

25 Kasım 2015:
- Işid, bir video ile Fransa'yı ve Fransa Cumhurbaşkanı'nı tehdit etti. Kaynak1
- Rusya Başbakanı Medvedev, Türkiye'nin Rus uçağını düşürmesinin, Türkiye'nin Işid'in yanında yer aldığını gösterdiğini, Türkiye ile bazı ortak projelerin iptal edilebileceğini söyledi. Kaynak1
- Çin, Türkiye-Rusya geriliminde henüz pek çok ayrıntının açıklığa kavuşturulmadığını, teröre karşı birlik olmak gerektiğini söyledi. Kaynak1
- Putin, Bir uçağımız daha düşerse tepki göstereceğiz, dedi. Kaynak1
- Rusya, Türkiye'nin vurduğu uçaktaki ikinci pilotun Rus üssüne yaralı ulaştığını, diğer pilotunsa karadaki cihatçılar tarafından öldürüldüğünü bildirdi. Kaynak1

26 Kasım 2015:
- Işid'ten kurtulan 9 yaşındaki Ezidi kızın hamile olduğu belirtildi. Kaynak1
- Işid, Tunus'taki saldırıyı üstlendi. Kaynak1
- İran Cumhurbaşkanı Ruhani, bölgedeki gerginliğin Rus uçağını düşüren Türkiye'den kaynaklandığını söyledi. Kaynak1


Son güncelleme: 26 Kasım 2015