geçen dönemden, yani şurdan devam ettim sayılabilir (arada eksik konular var ama belki sonra tamamalarım).
terimler:
- özne-yapı sorunsalı
özne: düşünebilen, maliyet-zarar hesabı yapabilen ve eyleyebilen yani rasyonel özneler. bu yüzden stratejileri önemli. stratejilerinin ne olacağını ise devlet-toplum etkileşimi belirliyor.
özne önemli olunca, bazı sosyologlara göre siyasal süreçler ve etkileşimleri de önemli olur.
- problem-merkezli araştırma stratejisi
nedensel açıklama, karşılaştırma, farklılıkları bulma (variation finding), mekanizmaları ortaya çıkarma adımalrından oluşuyor.
- patikaya bağımlılık (path dependency): önceki olayların sonraki olaylar üzerindeki etkisi.
buna göre toplumsal değişimin önceden tahmin edilebilir bir yönü olamaz, her durum özgündür. tarihsel sosyolojinin diğer bilgi türlerinden en büyük farkı patika algısını öerkeze almasıdır.
- geçerlilik (relevancy) kaygısı
ilk bölüm: devlet-toplum ilişkisi anlatılıyor.
- huricihan islamoğlu ve çağlar keyder: neoliberal hegemonik söylemi, tarihsel sosyolojinin araçlarını kullanarak açıklığa kavuşturmak amacı taşırlar bu kitaptaki makalelerinde.
- ç.keyder: "tarihsel sosyolojinin gündemini belirleyen her zaman güncel sorunlar olmuştur". ing ve frn toplumsal değişim modellerini tarihsel bağlamda karşılaştırıyor. özetle: "herkes bir gün liberal olacak" düşüncesi yalan, çünkü toplumların çoğunun ingiltere değil frn modelini takip ettiğini ve iktisadi açıdan bakınca bile frn modelinin ing modelinden daha başarılı olduğunu söylüyor. bu durumda, sadece toplumun en çok zarar görenleri değil, gelenekleri, kültürleri, devlet anlayışları tehdit edilen tüm toplumlar neoliberalizme karşı olacaktır ve bu anglo-sakson projelere karşı güçlü bi medeniyet alternatifi doğuracaktır, diyor.
üretim ilişkileri ve sınıf mücadelesi, siyasal ve kültürel alanlarda, yukardaki çalışma araçlarını kullanarak araştırma yapmış.
kıta avrupası-ingiltere (dolayısıyla amerika) arasındaki fark sadece iktisadi ilişkilerle açıklanamaz, tarihsel sosyoloji,uygarlık farkının anlaşılması gerekir, diyor.
- h. islamoğlu: 19.yydan itibaren osm. imp.'ndaki piyasa ve özel mülkiyet ortamlarının oluşum süreçlerini inceleyerek neoliberal söylemi sorguluyor.
çalışmasında, piyasanın ve özel mülkiyetin siyaset-üstü, doğal bi gerçek olmadığını, tam tersine toplumun geniş kesimlerinin katıldığı kamusal alanlarda gerçekleşen siyasal çatışmalar ve pazarlıklar bağlamında oluştuklarını gösteriyor. devlet siyaset üstü ya da sadece denetleyici bir güç değildir, çatışmalıdır. farklı aktörler, var olmak için mücadele verirler.
özel mülkiyetin oluşumu, aslında hukuk anlayışının dönüşümüdür, diyor.
- françois gerorgeon: tarihsel kopuş ve süreklilikler önemli. yaş ve tecrübe önemsizleşti. babafigürü yok oldu. benzer şey, 60lar türkiysinde de gerçekleşti. nedensel açıklama ve farklılıklarını gösteme: paylaşılan tarihsel deneyim, abilerden farklı oldukları bilincini yaratır.
nesil bilincini, ortak tarihse paylaşım oluşturur. tr'de ise, köklü okulların etkisi, otoriter rejime karşı muhalif hareket ve jön türk devrimi yeni neslin habercisidir.
- fethi açıkel: osm-tr örneğinde elit oluşum süreçlerini tarihsel olarak yeniden değerlendirdi. ritik zamanlarda elitlerin tercihleri, sonraki patikayı etkiler demiş. elitin seçtiği modernleşme yöntemi bi maliyet gerektirir. sonradan dönmek zor olur. osm modernleşmesini sadece taklit diye nitelemek yeterli olmaz, elite bağımlılık vardır.fetih geleneğinden (fütuhat) gelindiği için, akeri yenileşmeyle başlar.
- yonca köksal: batı avr. ve osm. imp. daki devlet inşa süreçleri arasındaki farklılıklar ile tanzimat döneminde edirne ile ankara arasındaki farklılıkları bulma odaklı. devlet ve toplum birbirinden kesin çizgilerle ayrılamaz.
kopma (yerelde devlet yok, ankara) -birleşme (yerelde devlet var, edirne). devlet toplum ilişkisi yatay ve dikey olabilir.
- ferdan ergut: osm. örneğinden yola çıkarak toplum-devlet ilişkisini incelemiş. polisin ordudan özerkleşerek profesyonelleşmesi ve uygulamadaki yansıması açısından.
toumarkine: 1. dünya sav. hk yazan tarihçileri ikiye ayırmış: kabullenme ekolü ve zorlama ekolü ve tarih ile sosyal bilimlerin hala rakip algılandığını söylemiş.
ikinci bölüm: toplumsal hareketler, siyasi mücadeleler işleniyor. yeni terimler var:
terimler:
- eylem repertuvarı: ortak çıkarlar için birlikte hareket etme yolları
- eylem biçimi: repertuvarın alt kavramı, (işgal, yürüyüş vs) ikisi de patikaya bağımlıdır. yani ülkelere, ülke içindeki değişik coğrafyalara, eylemci gruplara, eylem geleneğine, eylemin dönemine göre eylem biçimi değişir.
- goodwin:hakim rejimin niteliği, rejime gösterilen sivil teveccüh ve devrimcinin bu ikisini anlama biçimi eylemi etkiler.
helena combes: eylemlerin zamanlaması, bazı hareketlerin neden başarı sağlayamadığını anlamada önemli bi anahtar sunuyor.
- jean-gabriel contamin: tarihteki ve şimdiki eylem biçimlerini kıyaslayarak geçmişi anlama çabasında. şimdiki imza kampanyaları ile geçmişteki ilk dilekçe ve idam cezasına karşı dilekçe yazma adeti.
- ayşen uysal: ifşa stratejisi, yani devlet şiddetinin (denetim repertuvarının) kanıtlarını bulup, göstererek eylemi meşru kılma yöntemi.
ÖZETLE: kitaba giriş mahiyetinde olan bu bölümde, kitapta makalelerine yer verilecek yazarların fikirleri özetlenmiş. tarihsel sosyoloji, tarih ve sosyolojinin rakip olduğu düşüncesine karşı, disiplinlerarası bir çalışma yapılabileceğini kanıtlamak için yüceltilmiş. bu alanda çalışma yapanların benimsediği belli terimler var: patikaya bağımlılık, özne-yapı ilişkisi, nedensel açıklama, eylem repertuvarı, problem merkezli araştırma stratejisi, eylem biçimi, farklılıkları anlama, karşılaştırma gibi.
günümüzü anlamak için geçmişte olaylar ne zaman, nerede, hangi koşullarda olmuş, benzeri olduğu düşünülen olaylarla arasındaki fark nedir, bu sorulara cevap arayarak bugüne gelinen araştırma biçimi.